Roadtrip naar het Songfestival

Het vervoer naar het Songfestival is vaak symbolisch voor het festival zelf. Typerende voorbeelden uit het verleden doen me afvragen waar de combitrip van dit jaar precies op vooruitloopt. En wat biedt volgend jaar voor mogelijkheden? Dat is natuurlijk afhankelijk van het eindresultaat in Malmö.

Door de voorruit zie ik een landweggetje. Het is rustig buiten. Amper verkeer, een schraal zonnetje en zelfs geen koeien in de wei. Terwijl de zon af en toe flikkert tussen de wolken, dwalen mijn gedachten af naar drie jaar geleden. Aan de vooravond van het Songfestival in Oslo dreigde aswolken roet in het eten te gooien. En ik moest vier keer vliegen.

Democratie in kinderschoenen

“Azerbeidzjan is een democratie in kinderschoenen”, zei mijn collega Dennis van Eersel vorig jaar. Het zal inderdaad nog wel even duren voor er zich in de ex-Sovjetstaat een journalistieke cultuur heeft ontwikkeld waarin ruimte is voor kritiek, opinie en context. Veel Songfestivaljournalisten ter plekke maakten zich daar vorig jaar druk over. Maar onze eigen journalistieke cultuur heeft ook nog een lange groeiweg te gaan.

Vergeleken met andere sportevenementen als de Tour de France, het WK voetbal of de Olympische Spelen is het mediacircus rondom het Songfestival relatief jong. Natuurlijk was er in 1975 ook een nieuwsitem over de winst van Teach In op het journaal. Maar het Songfestival als twee weken durend persevenement, met halve finales, repetities, en een voorrondeseizoen dat door internet over de hele wereld gevolgd kan worden – die ontwikkeling is behoorlijk recent.

Elk jaar iets nieuws te leren

Malmö 2013 wordt alweer mijn vierde Songfestival. The Road to Eurovision wordt daarmee ieder jaar ietsjes gemakkelijker; ik weet waar ik moet zijn en wat ik moet doen. En dus is er nu zelfs wat tijd over. Bijvoorbeeld voor een beetje zelfreflectie. Immers, na vier jaar Songfestivalervaring ligt het gevaar van afstomping altijd op de loer.

Ineens is het alweer april. Malmö staat voor de deur, een krap maandje nog maar! Tijd gaat toch altijd sneller dan je denkt. Van de week dacht ik terug aan Oslo 2010, toen ik volkomen bleu het informatienummer van de TROS belde om te vragen hoe het zat met accreditaties voor studenten. En nu sta ik aan de voet van alweer mijn vierde Songfestival.

Sfeer proeven in Malmö

De zaal valt stil. ‘Heja Ulrik!’ roept een blond meisje in een roze jurkje. Op haar voorhoofd zijn in het zwart de letters “Tell the world I’m here” geschminkt. Als Danny Saucedo met gespeeld enthousiasme uitroept dat niet Ulrik, maar Sylvia Vrethammer de finale gehaald heeft, is het meisje ontroostbaar. Haar vader buigt zich vlug naar haar toe om uit te leggen dat dit een gefingeerde uitslag is, een oefening. Morgen pas wordt bekend of haar held de finale echt gehaald heeft.

Alle discussie over de kwaliteit van de huidige editie Melodifestivalen ten spijt – Zweden is en blijft het Songfestivalland bij uitstek. Ondanks de kritiek is het festival in Zweden mateloos populair. Letterlijk mateloos. Afgelopen vrijdag was de arena in Malmö zowat uitverkocht; we hebben het dan over de generale repetitie van de voorronde van de voorronde.

Storm voor de stilte

Het seizoen komt dit jaar vroeg op gang. De Zweden organiseren het Songfestival op hun eigen manier; nog nooit was er voor de jaarwisseling al zoveel bekend. Anouk gaat voor Nederland, Portugal doet niet mee en de finale in de Malmö Arena is al voorlopig uitverkocht. Het betekent dat dit Songfestivaljaar zich op een andere manier op gaat bouwen. Bevinden we ons in de storm voor de stilte? Een zwart gat ligt op de loer.

Het begon allemaal met de bekendmaking van de locatie van de Euroclub. Al snel daarna volgde informatie over de locatie en de ticketverkoop. Inmiddels is de finale al voorlopig uitverkocht. De Zweden leggen hun kaarten vliegensvlug op tafel. Waarschijnlijk omdat ze, net als met hun meeste Songfestivalbijdrages, een vooraf uitgedacht plan hadden. We willen het zus en zo, en niet anders. Voor sommige journalisten is dat stressen: alles kan vroeg, en alles MOET dus ook vroeg.

Alleen springen waar het nodig is

Het Songfestival moet kleinschaliger. Dat vindt althans de Zweedse omroep SVT. Delegaties moeten dit jaar daarom inspelen op een kleiner podium zonder LED-schermen. Deze intieme setting past bij de muzikale trends van de voorbije jaargangen. Delegaties moeten daarop inspelen, maar ook voor journalisten wordt Malmö een compleet ander festival.

In mijn artikelen destijds noemde ik 2010 het jaar van de ommekeer: de kleine liedjes namen de regie in handen. En hoewel anno 2012 ook up-tempo songs, dance en spectaculaire acts weer succesvol zijn, blijft dat alles binnen het kader van een intieme setting. ‘Alleen springen waar het nodig is’, lijkt het nieuwe motto van het Songfestival; een afgezwakte Europese variant op het Nederlandse ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’.

Van kinds af aan

Op het Songfestival kun je mensen uit allerlei landen tegenkomen. Maar wie verwacht een Mexicaan op dit typische Europese muziekfestival? Abraham Peñasco reisde van Belgrado tot Düsseldorf naar ieder festival. Hij vertelt zijn verhaal en nodigt iedereen uit om ook naar Malmö te komen.

Mijn liefde voor het Eurovisie Songfestival ontstond al toen ik nog een tiener was. Ik was een jaar of elf, en keek naar de Spaanse internationale omroep TVE (Television Española Internacional). “Operacion Triunfo” was één van mijn favoriete programma’s. De top drie van dit programma ging door naar een andere show, die “Camino a Eurovision” (Road to Eurovision) heette, en dat jaar (2002) won Beth met het liedje Dime. Zij ging naar Riga om Spanje te vertegenwoordigen.

Dit doen wij in Baku!

Ook in Baku volg ik het Songfestival natuurlijk op de voet! Het liedjesfestijn begint al over enkele dagen, en dus is het tijd om vooruit te blikken. Niet op het festival zelf, maar op de berichtgeving. Wat kunnen de fans zoal verwachten?

Over precies een week vertrekken Leek Friso en ikzelf naar Baku. ESF Magazine-redacteur Dennis is dan al enkele dagen in Azerbeidzjan en onze collega Erik schuift later nog aan. Met deze sterke bezetting gaan we doen wat we eigenlijk altijd gedaan hebben: het Songfestival verslaan vanuit een alternatieve hoek. Naast achtergrond en opinie zal de focus in Baku echter ook liggen op een kijkje achter de schermen.

Met een hecht team naar Baku

Nog drie weekjes slapen tot mijn vertrek naar Baku. Dat is echt bizar weinig, als je je bedenkt dat ik me al bijna een jaar op deze reis voorbereid! Vrijwel direct begon het nadenken over de vaste praktische zaken als accommodatie, accreditatie en vervoer. Gelukkig is dat inmiddels allemaal wel geregeld. Maar er waren ook noviteiten, zoals het visum- daar ben ik overigens nog steeds druk mee bezig.

Verder is er natuurlijk het grote nadenken over wat er allemaal anders zal zijn. Want anders zal het zijn: Baku wordt bepaald geen Düsseldorf. Düsseldorf 2011 was voor mij eigenlijk het perfecte festival. Ik had de ervaring van Oslo, het gemak dat alles naast de deur was, en de voordelen van een zeer strakke Duitse organisatie. Beter dan dat kon het eigenlijk niet lopen.

Uitzondering die de boeking bevestigt

De koorts slaat toe. We zitten alweer in 2012, voor je het weet is het mei. Moet ik mijn visum al regelen? Mijn prikken halen? Vliegtickets zijn gelukkig al geboekt… Hotels! Hoe kan ik het hotel vergeten? Snel kruipen Friso en ik achter de computer op zoek naar die ene droomlocatie, maar net als we hem gevonden hebben, blijkt boeken onmogelijk.

Toen ik aankwam leek het prachtig: de bergen rondom Oslo, het mooie uitzicht. Maar mijn hotel tijdens het Songfestival van 2010 was wel ver van de Euroclub af. Ik moest rond middernacht alweer de laatste bus terugpakken, dat is niet fijn. Het was natuurlijk ook allemaal nieuw voor me: het Songfestival, het uitgaan, die hele nieuwe wereld. In de tweede week besloot ik minder braaf te zijn en afwisselend bij anderen te slapen of een taxi te nemen. Ook niet ideaal.